Η ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Η Σφίγγα των Πάγων

Η φαντασία του Ιουλίου Βερν δεν έχει να κάνει μόνο με το μέλλον... Εχει να κάνει και με το παρελθόν, και σε τούτο το μυθιστόρημα πραγματοποιεί ένα φανταστικό ραντεβού με τον Εντγκαρ Αλαν Πόε.

Η συνάντηση αυτή με τον κορυφαίο Αμερικανό συγγραφέα, όπως τον ονόμασε, έγινε μ' έναν απλό τρόπο. Ο Βερν αποφασίζει πως ένας από τους ήρωες του Ποε, ο Αρθούρος Πυμ, ήταν αληθινό πρόσωπο και είχε πραγματικά ζήσει τις τερατώδεις εμπειρίες, όπως αυτές κατεγράφησαν στο ημερολόγιό του. Ο ήρωας του Βερν, ο Αγγλος καπετάνιος Λαν Γκυ, ξεκινάει να ακολουθήσει το δρομολόγιο του Αρθούρου Πυμ και των συντρόφων του, γιατί ανάμεσα σ' αυτούς ήταν και ο αδελφός του! Ο οποίος, κατά τον καπετάνιο, έχει επιβιώσει του τρομερού ταξιδιού, ενδεχομένως και με κάποιους άλλους, και ζούσε (ποιος ξέρει πώς) σε κάποιο πάγο της Ανταρκτικής, ελπίζοντας σε κάποια σωτήρια επιστροφή.

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό το κίνητρο του καπετάνιου, ήταν και η εμμονή του να ανακαλύψει τι κρυβόταν στις εσχατιές του Νότιου Πόλου. Ιστορίες ναυαγών και εξερευνητών μιλούσαν για την πιθανότητα υπάρξεως μιας υπερφυσικής Σφίγγας των Πάγων ακριβώς στο τέλος του Πόλου. Εχοντας λοιπόν ως οδηγό του το ημερολόγιο του Πυμ έφυγε με το πλοίο του και μ' ένα πλήρωμα με ανάλογη τρικυμιώδη φαντασία να ακολουθήσει την ίδια διαδρομή. Ο Βερν καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη μέλος του πληρώματος σ' αυτό ίσως το πιο ακραίο μυθιστόρημά του, σ' ένα ταξίδι προς το άγνωστο, ακόμα πιο σκοτεινό και απρόβλεπτο και από κείνο του άλλου μυθιστορήματός του «Απο τη Γη στη Σελήνη». Η σελήνη ήταν πολύ πιο εφικτή (όπως εξ άλλου αποδείχθηκε χρόνια μετά), ενώ ο Νότιος Πόλος με τις ατέλειωτες παγωμένες εκτάσεις, όσο και αν εξερευνήθηκε, κρατάει ακόμα συγκλονιστικά μυστικά, πράγματα που, κατά τον συγγραφέα, δεν τα 'χει δει ανθρώπου μάτι και ίσως να μην τα δει ποτέ, με εξαίρεση τον Λαν Γκυ και το πλήρωμά του: οι οποίοι πράγματι φτάνουν στα όρια του πλανήτη και της τρέλας, μη έχοντας δυνατότητα να γυρίσουν. Το πλοίο αφήνει εκεί τα κόκαλά του και είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το ίδιο τέλος θα 'χουν και οι ναυτικοί. Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να αρχίσουν μια δραματική αναζήτηση ενός τρόπου επιστροφής, τον οποίο και βρίσκουν τελικά (όσοι ήταν ακόμα ζωντανοί). Εδώ ο Βερν επιστράτευσε κάθε ικμάδα της φαντασίας του, γιατί ένας τουλάχιστον θα 'πρεπε με κάποιο τρόπο να επιβιώσει και να παρουσιάσει το δικό του ημερολόγιο. Δεν υπάρχει για τον αναγνώστη ωραιότερη αίσθηση τρόμου απ' το να βρεθεί κι αυτός εκεί που βρέθηκε ο Λαν Γκυ. Και τούτο γιατί το έσχατο μακρινό σημείο είναι πάνω στον πλανήτη και όχι στο Διάστημα, όπου εκεί το χάσιμο είναι δεδομένο. Οσες τρομερές φανταστικές εμπειρίες και αν κατεγράφησαν από τότε σε αμέτρητα μυθιστορήματα, η συγκεκριμένη διατηρεί ατόφια την παγωνιά της. Και προστίθεται ιδιαίτερη γεύση αν διαβάσει κανείς τη «Σφίγγα των Πάγων» σε μια παλιά έκδοση, όπως τα γνωστά και αγαπημένα «κόκκινα» βιβλία του «Αστέρα», που τώρα μπορεί κανείς να βρει μόνο στα παλαιοπωλεία. Για μια εποχή είχαν γίνει collectors item και η τιμή τους ήταν τσουχτερή. Τώρα όμως βρίσκεται σε νορμάλ επίπεδα. Και αξίζει να αναφέρει κανείς, επί τη ευκαιρία, και τις μεταφράσεις ορισμένων έργων τού Βερν που έχει κάνει ο Νίκος Καζαντζάκης για λογαριασμό του «Αστέρα», τις εξής πέντε: «Ροβύρος ο κατακτητής», «Από τον Καύκασο στο Πεκίνο», «Οι πειρατές του Αιγαίου» «Η χώρα των αδαμάντων» και «Οι περιπέτειες του Κινέζου». Αληθινή αναδημιουργία.

ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

#ΙούλιοςΒέρν