-ΜΙΑ ΓΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ -
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Βιβλιοθήκη Πηνελόπης Δέλτα
Η πρώτη Ελληνίδα συγγραφέας νεανικών μυθιστορημάτων.Θέλησε να συμβάλει στη διαπαιδαγώγηση της νεολαίας με ό,τι έκρινε αληθινά υψηλό και ωραίο από την ιστορία μας. Έγραψε πλήθος παραμύθια, διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα. Στα γράμματα πρωτοπαρουσιάστηκε το 1909 με το διήγημα "Για την πατρίδα" και ακολούθησαν: "Παραμύθι χωρίς όνομα", "Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου", "Τα μυστικά του βάλτου", "Ο Μάγκας", "Η ιστορία του Χριστού", "Η καρδιά της βασιλοπούλας", "Τα ανεύθυνα" κ.ά. Τα θέματά της τα αντλεί από την ιστορία και τις παραδόσεις μας. Εξαίρεση αποτελούν ο "Τρελλαντώνης"και ο "Μάγκας" , που αναφέρονται σε αναμνήσεις της παιδικής της ηλικίας.
Οι πόλεμοι εναντίον των Βουλγάρων κατά τη βυζαντινή εποχή και η συνέχισή τους κατά το Μακεδονικό Αγώνα επικέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της . Είναι απαράμιλλη στη μετατροπή των ιστορικών γεγονότων σε γοητευτικά παραμύθια ή μυθιστορήματα.
Γράφει σε ύφος απλό και αβίαστο, χωρίς να κάνει κατάχρηση λογοτεχνικών σχημάτων. Η αφήγησή της είναι λιτή και γρήγορη, οι περιγραφές καθαρές και ακριβολογημένες, η ψυχογραφία των ηρώων της μελετημένη. Το μεγαλύτερό της όμως χάρισμα είναι η γλαφυρή και ρέουσα δημοτική της γλώσσα, ευκολονόητη και ευχάριστη, ιδίως για τους μικρούς της αναγνώστες, τους οποίους γοητεύει εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Η προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη του παιδικού βιβλίου, σε μια εποχή που το είδος του εξέλιπε. Τα έργα της, εμπνευσμένα κυρίως από τα εθνικά ιστορικά γεγονότα, γαλούχησαν πολλές γενιές ελληνοπαίδων και παραμένουν επίκαιρα μέχρι τις μέρες μας.
 Υπογραφή Πηνελόπης Δέλτα |
|---|
 Για την Πατρίδα,νουβέλα,1909 |  Παραμύθι χωρίς όνομα (1910) |  Τον καιρό του ΒουλγαροκτόνουΙστορικό διήγημα, 1911 |
|---|---|---|
 Παραμύθια και άλλα (1915) |  Στο κοτέτσι 1922 |  Η ζωή του Χριστού 1925 |
 Τρελαντώνης 1932 |  Μάγκας, 1935 |  Στα μυστικά του Βάλτου, 1937 |
Ένα πραγματικό περιστατικό το οποίο αφηγείται ο βυζαντινός χρονογράφος Γεώργιος Κεδρηνός, σχολιασμένο από τον γάλλο βυζαντινολόγο Γουσταύο Σλουμπερζέ ενέπνευσε στην Πηνελόπη Δέλτα το πρώτο της μυθιστόρημα " Για την Πατρίδα".
Η ιστορία τοποθετείται στο 995, την εποχή της επιδρομής των Βουλγάρων κατά της Θεσσαλονίκης.
Δύο νέοι, ο Ασώτης Ταρωνίτης και ο Αλέξιος Αργυρός, πιάνονται αιχμάλωτοι όταν ο βουλγαρικός στρατός καταλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη. Η κόρη του Βούλγαρου βασιλιά Σαμουήλ ερωτεύεται τον Ασώτη και ο Βασιλιάς ελευθερώνει τους δύο νέους προσφέροντάς τους αξιώματα και υψηλές θέσεις.
Όταν ο Βούλγαρος βασιλιάς επιτίθεται εκ νέου στο Βυζάντιο, οι δύο φίλοι εγκαταλείπουν τα προνόμιά τους και επιστρέφουν στην πατρίδα τους, όπου ο Αλέξιος αρραβωνιάζεται τη Θέκλα.
Ο πόλεμος ανάμεσα στις δύο χώρες συνεχίζεται και ο Αλέξιος αναλαμβάνει μια επικίνδυνη αποστολή την οποία του εμπιστεύεται ο αυτοκράτορας. Η Θέκλα μεταμφιέζεται σε αγόρι και ακολουθεί τον αγαπημένο της. Το νεαρό ζευγάρι στην προσπάθειά του να φέρει εις πέρας την αποστολή θα εμπλακεί σε δραματικές περιπέτειες, θα αντιμετωπίσει θανάσιμους κινδύνους. Μοναδικά όπλα του νεαρού ζευγαριού η αυτοθυσία και η πίστη σε ανώτερα ιδανικά που ξεπερνούν το προσωπικό συμφέρον.
Για την Πατρίδα
1909
 |  |
|---|
 |
|---|
|
Παραμύθι χωρίς όνομα
1910
 |  |
|---|---|
|
Το Παραμύθι χωρίς Όνομα γράφτηκε σε μια εποχή πολιτικά ταραγμένη για την Ελλάδα. Η ήττα του 1897 ήταν ακόμα νωπή, το καθεστώς ασταθές, άνθιζε η διαφθορά, η εκπαίδευση δεν ανταποκρινόταν στις ευρωπαϊκές αντιλήψεις περί παιδαγωγικής. Από την άλλη, το γλωσσικό ζήτημα έκαιγε. Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος, του οποίου ήταν μέλος και η Δέλτα, συσπείρωνε διανοούμενους, λογοτέχνες , εκπαιδευτικούς και φιλολόγους με στόχο μεταρρυθμίσεις που αφορούσαν στην εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση και στην εξάπλωση νέων ιδεών για την ανατροφή των παιδιών.
ΜΑΡΙΖΑ ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ
Το Παραμύθι χωρίς όνομα είναι ένα πολιτικό παραμύθι, είναι μια πλατωνική Πολιτεία για παιδιά, είναι η ιστορία μιας παραμυθένιας πατρίδας... Της Ελλάδας.
Η Πηνελόπη Δ. είναι πιστή, όπως τ’ όνομά της, στις ιδέες της μέσα στο βιβλίο, πιστή μέχρι το θάνατο σ’όλα όσα επέλεξε να ξεχάσει και σ’ αυτά που τόσο μεθοδικά προτείνει.
Τα ονόματα των πρωταγωνιστών τούς ανήκουν εκ φύσεως και διηγούνται κι από μόνα τους την ιστορία. Ο καλός βασιλιάς, που μετρήθηκαν οι μέρες του, λέγεται Συνετός, και μετά αρχίζει η βασιλεία του Αστόχαστου και της Παλάβως στη Χώρα των Μοιρολάτρων. Μέχρι που, από τη γειτονική χώρα, φτάνει, αντί για οικονομική βοήθεια, η ύστατη προσβολή: μια γαϊδουροκεφαλή με τενεκεδένιο στέμμα.
Κι εδώ ακριβώς αρχίζει το παραμύθι ...
Η ιστορία ενός βασιλόπουλου που ξαναχτίζει τον κόσμο - χωρίς καθόλου μαγικά ξόρκια ή δανεικά κονδύλια, αλλά χάρη σε πολύ σκληρή δουλειά για το κοινό καλό...
ΜΑΡΙΑ ΜΗΤΣΟΡΑ
 |
|---|
|
 |
Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου
1911
Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα είναι εμπνευσμένο από τη βυζαντινή Ιστορία.
Η Δέλτα, συνδέοντας τα ιστορικά γεγονότα με το μύθο, αφηγείται τις περιπέτειες του Κωνσταντίνου, του Μιχαήλ -δυονεαρών Βυζαντινών ευγενών- και της Αλεξίας, αναβιώνοντας με μοναδικό τρόπο την ατμόσφαιρα του Βυζαντίου «τον καιρό του Βουλγαροκτόνου». Δολοπλοκίες, κατασκοπία, μεγάλοι έρωτες και εκρηκτική δράση, καθώς περιγράφονται με τον απαράμιλλο λυρισμό της Δέλτα, αποτελούν τα στοιχεία του κλασικού αυτού μυθιστορήματος, που είναι και το πιο γνωστό ιστορικό μυθιστόρημα της συγγραφέως.
 | |
|---|
 |
|---|
|
 |
Παραμύθια και άλλα
1915
 | |
|---|
Επτά διηγήματα και παραμύθια με κυρίαρχο θέμα τη δραματική πάλη της ψυχής μπροστά στο καθήκον και στη θυσία για την πατρίδα και τους συνανθρώπους.
- Ο φόρος της δόξας
- Πρωτοχρονιάτικο παραμύθι
- Εκεί π' ανθίζουν οι δάφνες
- Τρείς βασιλοπούλες
- Τα τρία κεράκια
- Μεσολογγίτικα Χριστούγεννα
- Η καρδιά της βασιλοπούλας
Κινούμενα σε ανώτερα επίπεδα ηθικής και στοχασμού, τα λογοτεχνήματα αυτά συγκινούν, προβληματίζουν και συντελούν στον εξευγενισμό των παιδικών και νεανικών ψυχών και όχι μόνο αυτών.
 |
|---|
|
 |
«Το παραμύθι το έγραψε η Π.Σ. Δέλτα τον Ιανουάριο του 1922, όταν ήταν ήδη γνωστή συγγραφεύς, με άποψη για τα παιδαγωγικά θέματα. Πρόκειται για το μοναδικό της γραπτό που δημοσιεύθηκε μία μόνο φορά στο παιδικό περιοδικό “Παιδική Χαρά” το 1922 και το οποίο ήταν αφιερωμένο στην Ειρήνη Μπενάκη (αργότερα Ειρήνη Καλλιγά) κόρη του αδελφού της Αντώνη .»
Πρωταγωνιστής είναι ο κόκκορας Κικιρής και οι φίλοι του. Του Κικιρή βράζει το αίμα του, δεν θέλει να μένει περιορισμένος στο κοτέτσι όπου η ζωή είναι μονότονη κι επαναλαμβανόμενη. Όταν βρίσκει έναν τρόπο να φύγει, θαμπώνεται απ’όσα βλέπει έξω απ’τον φράχτη. Όλα του φαίνονται ενδιαφέροντα και αξιοπερίεργα. Επιστρέφει στο κοτέτσι και τα διηγείται στην υπόλοιπη κοινότητα που την άλλη μέρα αποφασίζει να τον ακολουθήσει και να γευτεί τον αέρα της ελευθερίας. Η συνέχεια είναι απρόβλεπτη και το δίδαγμα κάπως παράξενο…
Στο κοτέτσι
1922
|
|---|
|
|---|
Η Πηνελόπη Δέλτα, στη Ζωή του Χριστού, που εκδόθηκε το 1925, εξιστορεί με απλή και κατανοητή γλώσσα για τα παιδιά όλα τα γεγονότα των Ευαγγελίων. Aπό τη γέννηση του Θεανθρώπου, τη συνάντησή Του με τους μαθητές, τα θαύματα και τις παραβολές, μέχρι τη Σταύρωση και την Ανάσταση, η συγγραφέας διηγείται τη ζωή του Ιησού παραθέτοντας γλαφυρές εικόνες της εποχής και πλήθος ιστορικών στοιχείων.
Είναι μια βιογραφία, όπως είπε ο Άλκης Θρύλος, "γραμμένη με κέφι ,η Δέλτα πίστευε ολόψυχα σε ότι της είχαν διδάξει [και ] πίστευε ότι ήταν χρέος της να το μεταδώσει αυτούσιο και στους άλλους.
Η ζωή του Χριστού
1925
 | |
|---|
 |
|---|
 |
|
Ένα καλοκαίρι τέσσερα αδέρφια που ζουν μόνιμα στην Αλεξάνδρεια φιλοξενούνται για τις διακοπές στους στον Πειραιά, στο σπίτι των θείων τους. Ένα από τα αδέλφια, ο Αντώνης, θα αναστατώσει τον κόσμο των μεγάλων με τις σκανταλιές και τις αταξίες του. Σκαρώνει φάρσες, μπλέκει σε πετροπόλεμους, κάνει ένα σωρό τρέλες, οδηγώντας τους μεγάλους σε απόγνωση και βάζοντας πολλές φορές σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή. Τα αδέλφια του τον θαυμάζουν και παρασύρονται σε αυτό τον κόσμο της περιπέτειας και της ελευθερίας. Αυτοσχέδια παιχνίδια, ζημιές, καβγάδες κάνουν κάθε μέρα ξεχωριστή και τις καλοκαιρινές διακοπές αξέχαστες.
Οι ατέλειωτες, όμως, σκανταλιές του ατίθασου Αντώνη θα εξαντλήσουν την υπομονή των μεγάλων και θα επιφέρουν την τιμωρία της αυστηρής θείας. Όταν θα έρθει η ώρα να πάει στο σχολείο, θα ξεχάσει ο Αντώνης τις τρέλες του; Θα σταματήσει τις αταξίες, ώστε να μην ξαναδώσει αφορμή στους μεγάλους να τον αποκαλούν "Τρελαντώνη";
Τρελαντώνης
1932
 | |
|---|
 |
|---|
|
Μάγκας
1935
 | |
|---|
 |
|---|
|
Ο "Μάγκας" της Πηνελόπης Δέλτα κυκλοφόρησε το 1935 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η γλαφυρότητα και η αμεσότητα της συγγραφέως μάς παρασύρουν σε ένα ανάγνωσμα όπου πρωταγωνιστούν η αγάπη για τα ζώα, για την πατρίδα και για τους ανθρώπους.
"Είμαι ο Μάγκας, ένα μικρό φοξτεριέ, και μόλις έφτασα στο καινούριο μου σπίτι, στην Αλεξάνδρεια... Είμαι από καλή ράτσα και πιστός φύλακας. Αγαπώ τα αφεντικά μου και τα παιδιά τους. Όμως -πώς τα καταφέρνω;- προσπαθώντας να κάνω το καλό, πάντα καταλήγω σε ζημιές... Δεν είμαι κακός, ούτε πολύ ζωηρός και όσο μεγαλώνω καταλαβαίνω πως οι ανθρώπινοι νόμοι διαφέρουν πολύ από τους σκυλίσιους. Και κάπως έτσι, μπλέκω συνέχεια σε περιπέτειες...
Στα μυστικά του Βάλτου
1937
 | |
|---|
Το μυθιστόρημα "Στα μυστικά του βάλτου" (1937), το τελευταίο βιβλίο που εξέδωσε η Δέλτα όσο ζούσε. Με τη γνωστή αφηγηματική μαεστρία της, αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές του Μακεδονικού Αγώνα, ζωντανεύει το κλίμα της εποχής, ψυχογραφεί γλαφυρά τους αγωνιστές και γράφει ένα από τα καλύτερα ελληνικά ιστορικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Για το γράψιμό του άρχισε να συγκεντρώνει υλικό και να μελετάει από το 1915.
Διαδραματίζεται στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία στις αρχές του 20ού αιώνα και ως θέμα του έχει τον Μακεδόνικο Αγώνα: τις σφοδρές συγκρούσεις Ελλήνων και Βουλγάρων, αν και δίχως την επίσημη ανάμειξη του ελληνικού στρατού, λόγω της συνθήκης που είχε υπογραφεί με τους Τούρκους.
Ήρωες του μυθιστορήματος είναι δύο σημαντικοί Μακεδονομάχοι, ο Τέλος Άγρας και ο καπετάν Νικηφόρος, οι οποίοι αγωνίζονται με ηρωισμό και αυτοθυσία στους βάλτους του Βορρά. Στη δύσκολη προσπάθεια τους, πολύτιμους συμμάχους έχουν και δύο παιδιά: τον Αποστόλη και τον Γιοβάν.
Προβάλλονται, παράλληλα με την οδύνη του πολέμου, ο ηρωισμός, ο πατριωτισμός και η αναγκαία πίστη του ανθρώπου στην ελπίδα.
 |
|---|
|