
IΣTOPIA Στ΄

Η κατάκτηση της Ελληνικής Χερσονήσου
Β1


Μέσα σε δυο αιώνες (15ος - 17ος αιώνας) οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέκτησαν ολόκληρη σχεδόν την ελληνική Χερσόνησο. Ορισμένες όμως περιοχές παρέμειναν, ήδη από το 1204, για μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα στην κυριαρχία των Λατίνων και κυρίως των Βενετών, των Γενουατών και των Φράγκων.

Την εποχή που η Δυτική Ευρώπη προχωρούσε στη διαμόρφωση ΝΕΩΝ ΘΕΣΜΩΝ, πολιτικών και εκκλησιαστικών, στην ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ των γραμμάτων, των επιστημών και των τεχνών σημειώνοντας εκπληκτική πρόοδο, ο Ελληνισμός αγωνιζόταν για την επιβίωσή του.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, άρχισε να παρακμάζει τον 13ο αιώνα. Αντιμετώπιζε πολλά πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.
-
Οι δυνατοί αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη, εμπλέκονται στη διοίκηση του στρατού και της αυτοκρατορίας,οδηγώντας τη σε στρατιωτική παρακμή.
-
Ανίκανοι αυτοκράτορες αδειάζουν τα ταμεία της αυτοκρατορίας.
-
Για αμυντικούς λόγους παραχωρούνται προνόμια στους Βενετούς εμπόρους τα οποία αποδυναμώνουν το εμπόριο και την οικονομία των Βυζαντινών.
-
Η βαριά φορολογία των αγροτών , βιοτεχνών και τεχνιτών δημιουργούν έντονα κοινωνικά προβλήματα .
-
Η άλωση του 1204 καταστρέφει την αυτοκρατορία διασπώντας τη σε μικρές πόλεις-κράτη υπό λατινική κυριαρχία.
-
Οι εμφύλιες διαμάχες των αυτοκρατόρων για την εξουσία οδηγούν στην οικονομική υποτέλειά της στους Οθωμανούς.
Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τον οικονομικό μαρασμό των ντόπιων κατοίκων της αυτοκρατορίας, οι οποίοι εγκατέλειπαν την αυτοκρατορία ψάχνοντας αλλού την τύχη τους. Είναι η εποχή που οι πρώτοι βυζαντινοί λόγιοι εγκαθίστανται στην Ιταλία και με τη διδασκαλία τους, βοηθούν και αυτοί στην εμφάνιση του κινήματος της Αναγέννησης.
Το έδαφος ήταν πρόσφορο για έναν κατακτητή. Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατάφεραν μέσα σε δύο αιώνες να καταλάβουν ολόκληρη την Ελληνική Χερσόνησο με εξαίρεση τις λατινικές κτήσεις του 1204.
Η εδραίωση της κυριαρχίας των Οθωμανών Τούρκων στην Ελληνική Χερσόνησο είχε οδυνηρές συνέπειες, ιδιαίτερα στους δύο πρώτους αιώνες. Οι δημογραφικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές ήταν μεγάλες.
Οι σφαγές ,ο φόβος της αιχμαλωσίας ,της δουλείας του παιδομαζώματος και του εξισλαμισμού, οδήγησε πολλούς κατοίκους της κατακτημένης Ελληνικής Χερσονήσου να καταφύγουν στις ορεινές περιοχές όπου δεν ήταν έντονη τη τουρκική παρουσία. Πολλοί λόγιοι έφυγαν μαζί με τους βυζαντινούς άρχοντες για τη Δυτική Ευρώπη.
Όλα αυτά είχαν αρνητικές συνέπειες στη συνοχή του ελληνικού πληθυσμού και θα τον οδηγούσαν στην αφομοίωση από τους Οθωμανούς Τούρκους, αν δεν κατάφερνε με την αξιοθαύμαστη αντοχή του και τη βοήθεια της Εκκλησίας να διαφυλάξει τα βασικά στοιχεία της εθνικής του ταυτότητας, τη θρήσκεία, τη γλώσσα και την παράδοση.
Καθώς μειώθηκαν οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ελληνική Χερσόνησο, άρχισαν να περιορίζονται η βαριά φορολογία και το παιδομάζωμα. Την ίδια εποχή οι Έλληνες της Διασποράς με το έργο τους βοήθούν στην τόνωση της παιδείας που θα οδηγήσει σταδιακά στην εκπαιδευτική αναγέννηση του 18ου αιώνα και θα προετοιμάσει το έδαφος για την Απελευθέρωση.
Στις λατινοκρατούμενες περιοχές οι Έλληνες υπήκοοι αντιμετώπιζαν αρκετά προβλήματα καθώς οι Βενετοί κατείχαν τα ανώτερα θρησκευτικά αξιώματα και την εκκλησιαστική περιουσία, απαγόρευαν στους Έλληνες να συμμετέχουν στη διοίκηση, τους υποχρέωναν να συμμετέχουν στις "αγγαρείες" για την κατασκευή δημοσίων έργων και να πληρώνουν μεγάλους φόρους. Γι' αυτό πολλές φορές ξεσπούσαν εξεγέρσεις εναντίον των κατακτητών, με πιο γνωστή την εξέγερση στη Ζάκυνθο το 1628, γνωστή ως " ρεμπελιό των ποπολάρων".
Από τον 16ο αιώνα τα πράγματα άρχισαν να καλυτερεύουν, πολλές βενετικές κτήσεις έπεσαν στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων, οι Βενετοί άρχισαν να γίνονται πιο φιλικοί με τους Έλληνες που είχαν αναλάβει την άμυνα των νησιών τους. Οι διακρίσεις εις βάρος τους περιορίστηκαν, άρχισαν να γίνονται μικτοί γάμοι και οικονομικές συνεργασίες.
Ρίξε μια ματιά


Εξισλαμισμός
Πολύ πριν την άλωση της Κωνσταντινούπολης η Μικρά Ασία δοκιμάστηκε σκληρά από την ορμητική εισβολή των Τούρκων. Ακμαίες πόλεις καταστράφηκαν, ο πληθυσμός της υπαίθρου αποδεκατίστηκε και η γη περιήλθε στα χέρια των κατακτητών. Οι λεηλασίες, οι σφαγές και η οικονομική εξαθλίωση ανάγκασαν πολλούς κατοίκους να φύγουν προς ασφαλέστερους τόπους, ενώ οι Οθωμανοί σταθεροποιούσαν τη θέση τους στα κατακτημένα εδάφη και ένας από τους στόχους τους υπήρξε η θρησκευτική αφομοίωση του πληθυσμού που είχε παραμείνει στις εστίες του.
Η αφομοίωση αυτή επιδιώχτηκε με τον εξισλαμισμό των χριστιανών, που εφαρμόστηκε αρχικά στη Μικρά Ασία και αμέσως μετά σε όλες τις κατακτημένες περιοχές των Βαλικανίων.
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού διαφύλαξε τη χριστιανική του πίστη, ασπαζόμενο φαινομενικά τον μωαμεθανισμό, αλλά στην πραγματικότητα έμειναν " κρυπτοχριστιανοί".
Ο κρυπτοχριστιανισμός μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία των θρησκειών διατηρήθηκε στη Μικρά Ασία, στην Κύπρο ,στην Κρήτη και αλλού μέχρι τον 19ο αιώνα , όταν η Τουρκία υποχρεώθηκε μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο με τη Ρωσία να επιτρέψει την ελεύθερη άσκηση της λατρείας στους πιστούς όλων των θρησκειών. ( Χάττι Χουμαγιούν 1856)
Το μυθιστόρημα του Γρηγόρη Ξενόπουλου
" Επαναστάτης Ποπολάρος" ζωντανεύει στη μεγάλη οθόνη ο Γιάννης Δαλιανίδης.
Μία ταινία στην οποία παρουσιάζεται η ζωή στη Ζάκυνθο του προπερασμένου αιώνα, λίγο πριν την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα μέσα από τον έρωτα μιας κοντεσσίνας με έναν ποπολάρο. Μπορείς να πάρεις μία γεύση για τη ζωή των Ελλήνων στα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα.

Αν θέλεις να διαβάσεις, να ακούσεις ή να δεις περισσότερα έργα του Γρηγόρη Ξενόπουλου, πάτησε εδώ. Θα σου πρότεινα " Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας" και το "Φιόρο του Λεβάντε".