IΣTOPIA Στ΄
Α2
Από τις Γεωγραφικές ανακαλύψεις στον Διαφωτισμό
Η εποχή των μεγάλων γεωγραφικών ανακαλύψεων συντελέστηκε κατά τον 15ο και τον 16ο αιώνα, όταν Ευρωπαίοι εξερευνητές ανακάλυψαν άγνωστες, έως τότε, περιοχές της γης με σκοπό τη χάραξη νέων εμπορικών δρόμων. Η αξιοποίηση της γεωγραφικής επιστήμης και των εφευρέσεων της πυξίδας, της καραβέλας και του αστρολάβου στάθηκαν βοηθοί στο έργο των μεγάλων θαλασσοπόρων.
Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ περνάει το νοτιότερο άκρο της Αφρικής, το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ο Βάσκο Ντα Γκάμα διαπλέει τον Ινδικό ωκεανό. Ο Μαγγελάνος κάνει τον περίπλου της γης και ο Χριστόφορος Κολόμβος ανακαλύπτει την Αμερική.Πολύτιμα μέταλλα και νέα είδη διατροφής εισάγονται στην Ευρώπη, όπως πατάτες, καλαμπόκι, καφές και καπνός που οδηγούν τους ευρωπαίους στην απόκτηση νέων συνηθειών και στη δημιουργία νέων γεωργικών τεχνικών.Το εμπόριο αναπτύσσεται, δημιουργούνται καινούριες βιοτεχνίες που ανταγωνίζονται μετάξύ τους, ιδρύονται νέες τράπεζες και γεννιέται ο καπιταλισμός. Η ίδρυση αποικιών οδηγεί στην εκμετάλλευση και πολλές φορές στην εξόντωση των ιθαγενών και στην εμφάνιση της δουλείας. Παράλληλα κάνει την εμφάνισή της η Χάρτα των Δικαιωμάτων στην Αγγλία και γίνονται προσπάθειες σε πολλές ευρωπαικές χώρες για τον περιορισμό της βασιλικής εξουσίας μέσω του σεβασμού των νόμων.
Ο Διαφωτισμός είναι ένα πνευματικό κίνημα που εκδηλώθηκε στην Ευρώπη τον 18ο αιώνα με την αμφισβήτηση των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών και την προσπάθεια για τον φωτισμό των ανθρώπων με την παιδεία, ώστε να κατανοήσουν τα δικαιώματά τους. Σκοπός του ήταν η αλλαγή της ευρωπαικής σκέψης και νοοτροπίας. Ο Βολταίρος διακύρηττε την ανεξιθρησκεία, ο Ρουσώ την ελευθερία και την ισότητα, ο Λόκ και ο Μοντεσκιέ την αξία των νόμων. Αποτέλεσμα του κινήματος του διαφωτισμού ήταν η ανάπτυξη των φυσικών επιστημών, η πρόοδος της ιατρικής και της χημείας και η ανανέωση των τεχνών, ιδιαίτερα της λογοτεχνίας και της μουσικής. Την εποχή αυτή γράφονται τα κλασικά μυθιστορήματα " Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ" και " Ροβινσών Κρούσος" καθώς και οι μουσικές συνθέσεις του Μπάχ και του Μότσαρτ.
Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο
Ρίξε μια ματιά
" Ο μαύρος θάνατος", η Μαύρη Πανώλη ή Πανούκλα
Έτσι ονομάστηκε η πανδημία που έπληξε και αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Ευρώπης το 1347. Οι επιπτώσεις που είχε στην οικονομία και στον τρόπο σκέψης των ανθώπων του 14ου αιώνα, συντέλεσαν στην εμφάνιση της " Αναγέννησης".
Η πανώλη μεταφέρθηκε μέσω ψύλλων που ταξίδεψαν με καράβια από τα λιμάνια της Ασίας και εξαπλώθηκε ταχύτατα εξαιτίας της έλλειψης κανόνων υγιεινής.
Ο πληθυσμός της Αγγλίας για παράδειγμα, που ανερχόταν τότε στα 4,2 εκατομμύρια, μειώθηκε κατά 1,4 εκατομμύριο εξαιτίας της ασθένειας. Ο πληθυσμός της Φλωρεντίας μειώθηκε σχεδόν στο μισό κατά το έτος 1347. Το ίδιο συνέβη και στον πληθυσμό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ιδιαίτερα στα νησιά των Κυκλάδων και στην Κωνσταντινούπολη.
Χάρις στη μείωση πληθυσμού η αξία της εργατικής τάξης μεγάλωσε και οι κοινοί άνθρωποι άρχισαν να απολαμβάνουν περισσότερες ελευθερίες. Για να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες για χειρωνακτική εργασία, οι εργάτες ταξίδευαν από τόπο σε τόπο προκειμένου να κλείσουν συμφέρουσες οικονομικά δουλειές.
Η δημογραφική μείωση εξαιτίας της πανώλης είχε ορισμένες σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις: οι τιμές των τροφίμων μειώθηκαν, ενώ η αξία της γης μειώθηκε κατά 30 με 40 τοις εκατό στις περισσότερες ευρωπαϊκές περιοχές μεταξύ των ετών 1350 και 1400.
Οι γαιοκτήμονες είχαν σαφώς μεγάλες απώλειες, αλλά για τους ασθενέστερους οικονομικά αυτό ήταν αναπάντεχη τύχη. Οι επιζώντες της πανώλης δεν είδαν απλά τις τιμές να πέφτουν, αλλά και τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις να αφθονούν, ενώ οι περισσότεροι κληρονόμησαν τις ιδιοκτησίες αποθανόντων συγγενών τους.
Ο χρυσός αιώνας της Ισπανίας
Ο Διαφωτισμός