IΣTOPIA Στ΄
Η οικονομική ζωή
Β5
Η σταδιακή παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έδωσε τη δυνατότητα στους υπόδουλους Έλληνες να αναπτύξουν οικονομική δραστηριότητα, κυρίως εμπορική και να πλουτίσουν από αυτήν. Οι εμπορικές σχέσεις με τη Δύση τους έφεραν σε επαφή και με τις επαναστατικές ιδέες του τέλους του 18ου αιώνα στη Δυτική Ευρώπη.
Η οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στηριζόταν κυρίως στις αγροτικές καλλιέργειες ( σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι, καπνός, λάδι, σταφίδα). Οι κτηνοτρόφοι, είτε ζούσαν μόνιμα σε ένα μέρος είτε ήταν νομάδες, πρόσφεραν μαζί με τους αγρότες πρώτες ύλες στη βιοτεχνία για την παραγωγή νημάτων και υφαντών. Η παραγωγή ικανοποιούσε κυρίως τις ανάγκες του σπιτιού. Όσα προϊόντα τους περίσσευαν, οι γεωργοί τα πουλούσαν στις τοπικές αγορές ή τα διέθεταν στο εξωτερικό, με αντάλλαγμα κυρίως βιομηχανικά εργαλεία και άλλα προϊόντα.
Στιγμές από την οικονομική ζωή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
Περισσότερα
Όμως οι γεωγραφικές ανακαλύψεις, η χρήση νέων εμπορικών δρόμων και ο τερματισμός των κατακτήσεων συνέβαλαν στην παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι έμποροι από τη Δυτική Ευρώπη δεν ήταν υποχρεωμένοι πλέον να περνούν από το έδαφός της για να πάνε στις Ινδίες ή την Κίνα. Έτσι τα κρατικά της έσοδα από τους φόρους του εμπορίου σταδιακά μειώθηκαν και το νόμισμά της υποτιμήθηκε. Προοδευτικά η οικονομική δραστηριότητα πέρασε κυρίως στα χέρια των υπηκόων του Σουλτάνου και ιδιαίτερα των Ελλήνων.
Έλληνας ναυτικός
Τον 18ο αιώνα, οι κάτοικοι των νησιών, εκμεταλλεύτηκαν τις αλλαγές στον έλεγχο της εμπορικής δραστηριότητας στη Μεσόγειο, και ασχολήθηκαν με το θαλάσσιο εμπόριο.
Δύο ακόμη παράγοντες ωφέλησαν τους Έλληνες: οι συνθήκες του Κάρλοβιτς (1699) και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή ( 1774), που υπέγραψε η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, επέτρεψαν κυρίως στην Αυστρία και τη Ρωσία, να επηρεάζουν τις εξελίξεις στο εσωτερικό της.
Επίσης, οι Διομολογήσεις, δηλαδή οι εμπορικές συμφωνίες που έκαναν οι δυτικές χώρες με τους Οθωμανούς Σουλτάνους, ευνόησαν το ελληνικό εμπόριο και τη ναυσιπλοϊα, αφού έδωσαν τη δυνατότητα στους Έλληνες να υψώνουν στα καράβια τους τις σημαίες των χωρών αυτών.
Συνθήκη του Κάρλοβιτς 1699
Οι Διομολογήσεις έδιναν προνόμια σε συγκεκριμένες ομάδες εμπόρων σε ορισμένες περιοχές της αυτοκρατορίας. Ολόκληρες περιοχές του ελλαδικού χώρου, όπως η Πελοπόννησος, η Σμύρνη και τα νησιά απέκτησαν πάγιες διασυνδέσεις με την Ευρώπη σε οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο.
Έτσι οι Έλληνες έμποροι επέκτειναν τη δραστηριότητά τους στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη καθώς και τη Ρωσία, ίδρυσαν στα μέρη αυτά σημαντικές παροικίες και ανέλαβαν μεγάλο μέρος του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου της Δύσης με την Ανατολή, κερδίζοντας πολλά πλούτη. Μαζί όμως με τα αγαθά έφταναν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι επαναστατικές ιδέες, που επικρατούσαν την εποχή αυτή στην Ευρώπη. Παράλληλα σχηματίστηκε ένας αξιόλογος ελληνικός εμπορικός στόλος, με πληρώματα έμπειρα στη ναυσιπλοϊα, αλλά και στην αντιμετώπιση των πειρατών. Μεγάλες πόλεις, όπως η Κοζάνη, η Μοσχόπολη, τα Ιωάννινα, η Θεσσαλονίκη αλλά και νησιά, όπως η Χίος, η Ύδρα και τα Ψαρά, έγιναν σημαντικά κέντρα του ελληνικού εμπορίου.
Έλληνας έμπορος
Το εμπόριο ανάμεσα στην κεντρική Eυρώπη και την Οθωμανική Αυτοκρατορία από τα τέλη του 17ου είχαν αναλάβει έμποροι της Μακεδονίας και της βόρειας Βαλκανικής.
Με τη χρήση υποζυγίων και έχοντας ως οδηγούς νομάδες, ακολουθούσαν τα περάσματα των βουνών και τους φυσικούς δρόμους των ποταμών για να φτάσουν ως τον Δούναβη και από εκεί στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης.
Η οικονομική άνθηση, ο πολυάριθμος εμπορικός στόλος και οι εύπορες παροικίες του εξωτερικού βελτίωσαν τη θέση των Ελλήνων, παραμονές της Μεγάλης Επανάστασης του 1821. Από αυτούς λοιπόν τους πλούσιους εμπόρους αναδείχθηκαν εκείνοι που πρωταγωνίστησαν αργότερα στον ξεσηκωμό του γένους μαζί με τους υπόλοιπους παραδοσιακούς ηγέτες του υπόδουλου ελληνισμού.
Περίληψη
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ
Η οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στηρίζεται στις αγροτικές καλλιέργειες, τα κτηνοτροφικά προϊόντα, στη φορολόγηση των κατακτημένων περιοχών καισ τους δασμούς που πληρώνουν οι ευρωπαίοι έμπορι για να περάσουν από τα εδάφη της.
Τον 17ο αιώνα οι γεωγραφικές ανακαλύψεις, η χρήση των νέων εμπορικών δρόμων από τους εμπόρους και ο τερματισμός των κατακτήσεων οδηγούν σε παρακμή την οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Τα κρατικά έσοδα μειώνονται, το νόμισμα υποτιμάται και υπογράφονται διομολογήσεις με πολλά ευρωπαϊκά κράτη.
Η οικονομική δραστηριότητα περνάει στα χέρια των Ελλήνων, οι οποίοι ευνούνται και από την υπογραφή της ηττημένης αυτοκρατορίας, των συνθηκών του Κάρλοβιτς 1699 και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή 1774.
Οι Έλληνες ιδρύουν παροικίες στην Ευρώπη, δημιουργούν μεγάλο εμπορικό στόλο και πλουτίζουν. Εκτός από τα προϊόντα τους διακινούν στην αυτοκρατορία και τις επαναστατικές ιδέες. Μεγάλες πόλεις και νησιά του ελλαδικού χώρου γίνονται κέντρα εμπορίου.
Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της θέσης των Ελλήνων. Από τους πλούσιους εμπόρους θα αναδειχτούν ηγετικές φυσιογνωμίες οι οποίες μαζί με τους παραδοσιακούς ηγέτες του υπόδουλου ελληνισμού θα πρωταγωνιστήσουν στην επανάσταση του 1821.
Ρίξε μια ματιά
