Β. Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑYΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ
Ο Θεοδόσιος χωρίζει ξανά την αυτοκρατορία σε Ανατολική και Δυτική. Η
Ανατολική (Βυζαντινή) οργανώνεται και προοδεύει. Οι Γότθοι κατακτούν τη
Δυτική. Οι Βάνδαλοι περνούν στην Αφρική και κυριεύουν την Καρχηδόνα.
9. Η Αυτοκρατορία χωρίζεται σε Ανατολική και Δυτική
Η βυζαντινή αυτοκρατορία μένει ενωμένη έως τα τέλη του 4ου μ.Χ. αιώνα. Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Θεοδόσιου όμως μετακινούμενοι λαοί – Ούννοι, Γότθοι και Βανδάλοι - παραβιάζουν τα βόρεια σύνορα και απειλούν την αυτοκρατορία. Τότε ο Θεοδόσιος, λίγο πριν από το θάνατό του (395 μ.Χ.), μοίρασε την αυτοκρατορία στους δυο γιους του, πιστεύοντας ότι έτσι θα κυβερνιόταν καλύτερα. Ο Ονώριος πήρε το δυτικό της τμήμα και ο Αρκάδιος το ανατολικό.
Ο Αρκάδιος και ο γιος του Θεοδόσιος Β’ που τον διαδέχτηκε, οργάνωσαν το ανατολικό κράτος και αντιμετώπισαν τον κίνδυνο με πολεμικά και διπλωματικά μέσα. Οχύρωσαν με διπλό τείχος την Πόλη, έβαλαν πλωτές φρουρές στο Δούναβη και έκλεισαν πολυδάπανες συμφωνίες ειρήνης με τους γείτονες που τους απειλούσαν. Σε κάποιους απ’ αυτούς, μάλιστα, έδωσαν γη για καλλιέργεια και άλλους τους πήραν ως μισθοφόρους στον βυζαντινό στρατό.
Οι κάτοικοι του Ανατολικού κράτους ( Μ. Ασίας, Αφρικής) εκτιμούσαν όλα αυτά, ένιωθαν ασφαλείς και βοηθούσαν το έργο των αυτοκρατόρων. Αν και ανήκαν σε διαφορετικά έθνη, αποδέχονταν όλοι τον ρωμαϊκό νόμο, τη χριστιανική θρησκεία και την ελληνική γλώσσα. Ήταν τα κοινά στοιχεία που τους ένωναν.
Ο Αλάριχος στην Αθήνα.
Βασιλιάς των Βησιγότθων, και αρχηγός στρατιάς Βησιγότθων, μισθοφόρων του ρωμαϊκού κράτους. Προσπάθησε μετά τον θάνατο του Θεοδοσίου να επωφεληθεί από τις διχόνοιες των Αρκάδιου και Ονώριου. Ερήμωσε την Πανονία και τη Θράκη, λεηλάτησε την Ελλάδα φτάνοντας έως τη Σπάρτη –μόνο την Αθήνα δεν κατέστρεψε– Όταν μπήκε στην Ήπειρο, έλαβε από την Κωνσταντινούπολη τον τίτλο του στρατηγού του Ιλλυρικού για να σταματήσει τις καταστροφές. Τo 401 εισέβαλε στην Ιταλία, νικήθηκε όμως από τον Στηλίχωνα και επέστρεψε στο Ιλλυρικό. Όταν πέθανε ο Στηλίχων, ξαναγύρισε στην Ιταλία, λεηλάτησε τη Ρώμη και κατευθύνθηκε προς τη νότια Ιταλία, για να περάσει έπειτα στη Σικελία και στην Αφρική. Πέθανε όμως ξαφνικά. Τον έθαψαν μαζί με τους θησαυρούς του κάτω από το ρεύμα του ποταμού Μπουσέντο, που είχε αλλάξει προσωρινά κατεύθυνση για να μην μπορεί κανείς εχθρός του να ανακαλύψει και να παραβιάσει τον τάφο του.
Οι Γότθοι λεηλατούν την Ρώμη.
Στο δυτικό κράτος όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Εκεί, οι Γότθοι με αρχηγό τον Αλάριχο κατάφεραν να κυριεύσουν τη Ρώμη, να τη λεηλατήσουν επί τρεις ημέρες και ν’ αποχωρήσουν παίρνοντας μαζί τους μεγάλο μέρος των θησαυρών της (410 μ.Χ.).
Το ίδιο σχεδίαζαν να κάνουν, λίγα χρόνια αργότερα, και οι Ούννοι, που με αρχηγό τον Αττίλα απειλούσαν τα σύνορα του Δυτικού ρωμαϊκού κράτους. Ο Ρωμαίος στρατηγός Αέτιος όμως, αφού συμμάχησε πρώτα με τους Γότθους, νίκησε τους Ούννους και συνέτριψε το στρατό τους στα Καταλαυνικά Πεδία.
Τα επόμενα χρόνια οι οργανωμένες γοτθικές φυλές επιτέθηκαν πάλι κατά των δυτικών επαρχιών. Το Δυτικό ρωμαϊκό κράτος, αδύναμο οικονομικά και στρατιωτικά, δεν μπόρεσε αυτή τη φορά να τους αντιμετωπίσει. Έτσι, μια απ’ αυτές τις φυλές, οι Βάνδαλοι, με αρχηγό τους τον Γελίμερο, πέρασαν τον Ρήνο και μέσα από τη Γαλλία και την Ισπανία έφτασαν στο Γιβραλτάρ. Από εκεί, σχεδόν ανεμπόδιστοι, πέρασαν στη βόρεια Αφρική, κατέλαβαν την Καρχηδόνα και την έκαναν πρωτεύουσά τους.
Με την ίδια ευκολία οι Γότθοι κατάκτησαν τις δυτικές επαρχίες, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Στην τελευταία μάλιστα, ο αρχηγός των Οστρογότθων Θευδέριχος ίδρυσε το «γοτθικό βασίλειο της Ιταλίας» με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.
Έτσι το 476 μ.Χ. το δυτικό ρωμαϊκό κράτος διαλύθηκε οριστικά.
