 |
|---|
 |
 |
 |
 |
 |
Το φως είναι μια μορφή ενέργειας.
Η ενέργεια του Ήλιου ,που φτάνει στη Γη με ακτινοβολία, είναι η βασική αιτία ζωής στον πλανήτη μας. ( Φωτοσύνθεση, διάδοση θερμότητας)
To φως είναι:
o Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία
o και στοιχειώδη σωματίδια , φωτόνια
Φωτόνια
Έτσι ονομάζονται τα σωματίδια του φωτός. Δεν έχουν μάζα αλλά μεταφέρουν ενέργεια.
Φωτεινή πηγή
Φωτεινές πηγές ονομάζονται τα σώματα που ακτινοβολούν φως, μετατρέπουν κάποιο είδος ενέργειας σε φωτεινή ενέργεια.
Διάδοση του φωτός
Το φως διαδίδεται ευθύγραμμα και η ταχύτητα διάδοσής του στο κενό (300.000 km/sec) είναι η ανώτατη ταχύτητα διάδοσης στο σύμπαν!
Το φως κατά τη διάδοσή του μπορεί και διαπερνά ορισμένα σώματα, ενώ κάποια άλλα όχι.
Γι’αυτό τα σώματα διακρίνονται σε Αδιαφανή, Ημιδιαφανή και Διαφανή.
Διαφανή σώματα
Διαφανή ονομάζονται τα σώματα που τα διαπερνάει το φως .
Η ταχύτητα του φωτός στα διαφανή σώματα είναι μικρότερη από την αντίστοιχη στο κενό και διαφορετική για κάθε διαφανές υλικό.
Ημιδιαφανή σώματα
Ημιδιαφανή λέγονται τα αντικείμενα τα οποία τα διαπερνά μέρος μόνον του φωτός με αποτέλεσμα τα φωτεινά αντικείμενα που βρίσκονται πίσω του να μας φαίνονται θολά.
Αδιαφανή σώματα
Αδιαφανή ονομάζονται τα αντικείμενα τα οποία δεν διαπερνά το φως
Πίσω τους σχηματίζεται η σκιά.
Εκλείψεις
Είναι φαινόμενα που οφείλονται στη δημιουργία της σκιάς της σελήνης και της Γης, Ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα του σχηματισμού της σκιάς της Σελήνης εκδηλώνεται όταν η Σελήνη βρεθεί στην περιοχή μεταξύ της Γης και του Ηλίου Τότε η σκιά της Σελήνης σχηματίζεται πάνω στην επιφάνεια της Γης και συμβαίνει μια έκλειψη Ηλίου.
Ανάκλαση του φωτός
Όταν μια δέσμη ακτίνων φωτός συναντήσει μία λεία και στιλπνή επιφάνεια, αλλάζει πορεία, ανακλάται. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ανάκλαση.
Η γωνία πρόσπτωσης των φωτεινών ακτινών είναι ίση με τη γωνία ανάκλασης
Διάχυση του φωτός
Όταν μια δέσμη ακτίνων φωτός συναντήσει μία τραχιά και ανώμαλη επιφάνεια, τότε οι ακτίνες ανακλώνται προς διαφορετικές κατευθύνσεις και διασκορπίζονται. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διάχυση του φωτός.
Χάρη στη διάχυση βλέπουμε τα διάφορα αντικείμενα γύρω μας, καθώς φτάνουν στα μάτια μας κάποιες από τις φωτεινές ακτίνες, που διαχέονται, όταν πέφτουν πάνω τους.
Απορρόφηση του φωτός
Ονομάζουμε τη μεταφορά της ενέργειας του φωτός στο σώμα το οποίο συναντά.
Είναι υπεύθυνη για δυο φαινόμενα:
1. Το χρώμα των σωμάτων. Το ηλιακό φως απορροφάται από τα σώματα κι επανεκπέμπεται. Όταν εκπέμπεται όλο το φάσμα το σώμα φαίνεται λευκό, αν είναι κόκκινο π.χ. θα εκπέμψει μόνον την κόκκινη ακτινοβολία. Αν απορροφηθεί όλο το φάσμα φαίνεται μαύρο.
2. Τη θέρμανση των σωμάτων. Η απορρόφηση της φωτεινής ενέργειας αυξάνει τη θερμική ενέργεια των σωμάτων. Έτσι τα σκουρόχρωμα ρούχα είναι κατάλληλα για το χειμώνα επειδή απορροφούν περισσότερη φωτεινή ενέργεια, ενώ τα ανοιχτόχρωμα είναι κατάλληλα το καλοκαίρι επειδή εκπέμπουν περισσότερη ενέργεια από αυτή που κατακρατούν.
Διάθλαση του φωτός
Όταν το φως διαπερνά δυο διαφανή υλικά και εισέρχεται από το ένα υλικό στο άλλο αλλάζει κατεύθυνση. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διάθλαση.
Εφαρμογή της διάθλασης είναι οι Φακοί κι επακόλουθο της διάθλασης του λευκού φωτός είναι το φάσμα και το ... ουράνιο τόξο.
Εξερευνήστε την αλλαγή πορείας του φωτός μεταξύ δυο μέσων με διαφορετικούς δείκτες διάθλασης. Δείτε πώς το πέρασμα από τον αέρα στο νερό και μετά στο γυαλί, αλλάζει την γωνία διάθλασης. Παίξτε με πρίσματα διαφόρων σχημάτων και φτιάξτε ουράνια τόξα.
Φακοί
Φακοί ονομάζονται ορισμένα διαφανή σώματα ειδικού σχήματος. Η λειτουργία τους βασίζεται στη διάθλαση του φωτός
Συγκλίνοντες ονομάζονται οι φακοί που είναι παχύτεροι στη μέση και λεπτότεροι στα άκρα. . Χρησιμοποιούνται στα μικροσκόπια και τα τηλεσκόπια.
Αποκλίνοντες ονομάζονται οι φακοί που είναι λεπτότεροι στη μέση και παχύτεροι στα άκρα. Χρησιμοποιούνται στο σκόπευτρο μιας φωτογραφικής μηχανής και στη διόρθωση σφαλμάτων της όρασης.
Στους συγκλίνοντες φακούς, οι φωτεινές ακτίνες συγκεντρώνονται σε ένα σημείο, ενώ με τους αποκλίνοντες, απομακρύνονται η μία από την άλλη.
Φάσμα
Φάσμα (οπτικό φάσμα, φωτεινό φάσμα) ονομάζεται το σύνολο των χρωμάτων που εμφανίζονται κατά την ανάλυση του λευκού φωτός. Η ανάλυση του φωτός έχει ως αιτία τη διάθλαση του φωτός επειδή κάθε χρώμα (μονοχρωματική ακτινοβολία) έχει στα διαφανή μέσα διαφορετική ταχύτητα.
Στο αντίστροφο φαινόμενο, τη σύνθεση του φωτός, η ανάμιξη των χρωμάτων δημιουργεί λευκό φως.
Η ανάλυση του φωτός είναι υπεύθυνη για το ουράνιο τόξο.
Μάτι
Είναι το όργανο της όρασης. Οι φωτεινές ακτίνες ανακλώνται και διαχέονται πάνω σε όλα τα αντικείμενα. Έτσι κάποιες από αυτές φτάνουν στα μάτια μας.
o Κόρη: ονομάζεται το άνοιγμα στο κέντρο της ίριδας, από όπου περνά το φως. Η διάμετρος της κόρης αλλάζει ανάλογα με τη φωτεινότητα. Με τον τρόπο αυτό ρυθμίζεται η ποσότητα του φωτός που περνά στο μάτι.
o Κρυσταλλοειδής φακός: Το φως περνά μέσα από τον κρυσταλλοειδή φακό. Η καμπυλότητα του συγκλίνοντα αυτού φακού μεταβάλλεται, έτσι ώστε το είδωλο να σχηματίζεται πάντοτε καθαρό στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Πίσω από τον κρυσταλλοειδή φακό, στο εσωτερικό του ματιού υπάρχει ένα διάφανο ζελέ.
o Αμφιβληστροειδής χιτώνας: Ο αισθητήριος χιτώνας του ματιού. Εδώ σχηματίζεται το είδωλο των αντικειμένων που παρατηρούμε. Η επιφάνειά του είναι καλυμμένη από εκατομμύρια φωτοευαίσθητα οπτικά κύτταρα.
o Οπτικό νεύρο: Το οπτικό νεύρο συνδέει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα με τον εγκέφαλο. Μεταφέρει το οπτικό ερέθισμα από το μάτι στον εγκέφαλο.
o Ίριδα: ονομάζεται το χρωματιστό μέρος του ματιού. Είναι ένα διάφραγμα, στο κέντρο του οποίου υπάρχει ένα άνοιγμα, η κόρη, από όπου περνά το φως.
o Κερατοειδής χιτώνας: Προστατεύει το φακό του ματιού. Ο χώρος ανάμεσα στον κερατοειδή χιτώνα και το φακό είναι γεμάτος με υγρό.
Κριτήρια αξιολόγησης
Έλεγξε τι έμαθες από την ενότητα.